Hayallerimize ulaşmak için hedef listeleri oluşturduğumuz ve biten yılı değerlendirmeye başladığımız günlere geldik.
Her yıl Aralık ayının son günlerini kendimizi değerlendirerek geçirir, yeni yıl için umutlarımızı tazeler, hedeflerimizi belirleriz. Sonrasında ise Ocak ayıyla birlikte belirlediğimiz hedefleri uygulamaya geçiririz. Fakat bazılarınız Şubat ayıyla birlikte bu hedefleri uygulayamadığını dolayısıyla da hayalinden uzaklaştığını görmüş olabilir.
2022 yılında da benzer bir durumla karşılaşmamak için isterseniz gelin “Doğru Hedef Nasıl Belirlenir?” sorusunun cevabını bulalım.
Yeni yıl hedef listesini nasıl oluşturacağımızı konuşacağız elbette; ama öncesinde sıkça yaptığımız hatalara değinmek istiyoruz. Bu sayede yeni listeyi oluşturma sürecinde bu hataları yinelemeyecek ve o kırılmaz denilen “gerçekleşmeyen hedefler” döngüsünü kırabileceksiniz.
- Yaptığımız en büyük hata, kısa sürede sonuca ulaşmayı beklemek. Hayallerinize ulaşmak istiyorsanız bunun bir süreç olduğunu ve sonuca alışkanlıklarla gidilebileceğini biliyor olmalısınız. Bu sebeple hedeflerinizi belirlerken gerçekleşmelerini görebilmek için önceden bir süre belirlemeli ve bu süreye sadık kalmalısınız.
- Hem yeni yıl hedeflerinde hem de genel anlamdaki diğer hedeflerde yapılan bir diğer hata da hedefleri somut bir hâle getirmemektir. Örneğin “Sınavda iyi bir sıralama yapmak istiyorum.” ya da “Bu hafta çok fazla soru çözeceğim.” gibi hem içeriği hem de süresi belirgin olmayan ifadelere yeni yıl listenizde lütfen yer vermeyin. Bunlar yerine “Sınav sıralamasında ilk 20 bini hedefliyorum.”, “Üniversite tercihlerimde Hukuk yerine Psikoloji’ye öncelik vermeyi hedefliyorum.” gibi net ifadeler çok daha sağlıklı olacaktır.
- Öğrencilik yılları özellikle de sınava hazırlandığınız bir dönemse çok yorucu bir süreç olabilir. Ancak unutmamak gerekir ki öğrencilik yıllarınızda sizi “siz” yapacak olan deneyimleri elde edecek ve bunlar ışığında yetişkin bir birey olarak topluma katılacaksınız. Bu sebeple hedeflerinizi belirlerken sizi aşırı derecede yoracak, zorlayacak hedeflerden uzak durun.
- Hedef belirleme süreci ve sonrasında yapılan, etkilerinin derinden hissedildiği ancak görmezden gelinen bir diğer hata ise “sosyal destek almama davranışı”dır. Kendinize, hayallerinize uygun hedefler belirlediniz; bu doğrultuda adımlar atmaya da başladınız. Fakat gel gelelim ki süreç içerisinde yaşadığınız olaylar ya da herhangi bir sebep nedeniyle bu hedeften uzaklaşmaya başladığınızı fark ettiniz. Peki, şimdi ne yapmalı? Hemen pes etmek mi yoksa çözüm yolu bulmak için destek aramak mı?
İşte tam da bu noktada Koçum Yanımda uygulamasının yanınızda olduğunu lütfen unutmayın. Özellikle sınav sürecinde akademik kaygıların, düzen ve program oluşturamamanın sizleri olumsuz yönde etkileyebileceğinin farkındayız. Yanınızda olduğumuzu sakın unutmayın arkadaşlar.
Peki, şu ana kadar sık yapılan hataları konuştuysak gelin hep birlikte doğru bir hedef listesi nasıl oluşturulur ona bakalım.
- Yeni yıl hedeflerini belirlemenin ilk basamağı ulaştığınız hedeflerin size neler kazandırmasını istediğinizdir. “Hangi duygu ve deneyimlere ulaşmak istiyorum?”, “Bu hedefle hayatımda neleri değiştirmek istiyorum?” gibi soruları detaylıca düşünmeli ve vereceğiniz cevaplar ışığında ilerlemelisiniz.
- Hedeflerinizi belirlerken belirsiz, ucu açık olan ifadelerden kaçınmak gerektiğini biraz önce konuşmuştuk. Dolayısıyla hedeflerinizi somut olarak açıklayabileceğiniz ifadelerle net olarak ortaya koymalı ve bunları yazıya dökmelisiniz. “Söz uçar, yazı kalır.” öylesine söylenmiş bir cümle olmasa gerek.
- Yeni yıl hedeflerinize ulaşmaya çalışırken net olmak yalnızca düşünce için değil davranışlarınız için de geçerli olmalı. Uzun soluklu bu süreçte atmanız gereken adımları önceden belirlemek, belirsizlik endişesi yaşamanıza engel olacağı gibi yürüdüğünüz yolda adımlarınızın çok daha sağlam bir hâle gelmesine de katkı sağlar.
- Hedefe giden eylemlerinizi bir plana dökmek hem önünüzü daha iyi görmenize hem de belirsizliğin yarattığı endişeden uzaklaşmanıza yardımcı olur. Bunun için ilk olarak büyük hedeflerinizi küçük parçalara bölmenizi öneririz. Dağları tepe yapıp engelleri kolayca aşmaktan geri durmayın.
- Nasıl ki ders çalışma sürecinizin çıktılarını, başarısını soru ve denemeler aracılığıyla belirliyorsanız, hedeflerinize ulaşama yolundaki başarınızı da değerlendirmeniz gerekir. Bunun için eylemlerinizi belirli aralıklarla gözden geçirin. Bu değerlendirmeleri haftalık, aylık olacak şekilde yapabilir; değerlendirmeleriniz sonucunda davranışlarınızda iyileştirmelere gidebilirsiniz.
- Birçoğunuz “Hedefler uygulanıyor, değerlendirmeler yapılıyor. Peki, ödülümüz nerede?” diyebilir. Aslında haksız da sayılmazsınız, hedefe giden küçük adımları dahi ödüllendirmek önemli. Uzun soluklu bu yolda iyi hissetmek motivasyonunuzu olumlu yönde etkilediği gibi odaklanmanıza da yardımcı olur.
Yeni yıl hedeflerinizi oluştururken dikkat etmeniz gereken basamaklarla ilgili daha söyleyecek çok söz var elbette; ama artık konuşma değil harekete geçme zamanı!
Umarız 2022 Aralık ayında hedef listeniz başarılmış hedef ve ulaşılmış hayallerle dolu olur. Haydi, hepinize kolay gelsin…
Kaynakça
Çelik, F. (2006). Türk eğitim sisteminde hedefler ve hedef belirlemede yeni yönelimler. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 1-15.
Güçray, D. D. S. S. (2001). Ergenlerde Karar Verme Davranışlarının Öz saygı ve Problem Çözme Becerileri Algısı ile İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (8).
Lunenburg, F. C. (2011). Goal-setting theory of motivation. International journal of management, business, and administration, 15(1), 1-6.
https://insan-kaynaklari.com/yeni-yil-hedefleri-nasil-olusturulmali/
İleri Okuma İçin
John Adair. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Nurdan KALAYCI Çeviren: Güneş KORKMAZ (2017) Karar Verme ve Problem Çözme. Pegem Akademi. Ankara
Rader, L. A. (2005). Goal setting for students and teachers six steps to success. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 78(3), 123-126.
https://abapsikoloji.com/smart-hedef-metodu-ogrenciler-icin-hedef-belirleme-teknigi/
Klinik Psikolog İlkem İşcan
