2 yıl önce
Yetersizlik, değersizlik duygularını çok sayıda kişi deneyimlemektedir. Bununla birlikte bu duyguları deneyimlemek son derece zorlayıcıdır.
Neden Yetersiz Hissederiz?
Kendinizi yetersiz hissetmenizin altında yatan bazı psikolojik nedenler bulunmaktadır. Bunlara kısaca göz atacak olursak:
-Sadece gerçekleşmesini istediğiniz sonuca odaklanmış olmanız,
-Kendinizi iyi hissetmek için güvence arayışında olmanız,
-Kendinizle ilgili olumsuz düşüncelere sahip olmanız,
-Hatalarınızın sizi tanımladığını düşünmeniz.
Yetersiz Hissetmenin Olumsuz Etkileri
Değersizlik hissi, motivasyon kaybına, yetkin hissedememeye, performans düşüşüne, başkalarıyla iletişimde zorluklara yol açabilir. Bunların yanında depresif bir ruh hâli, güçsüzlük duyguları ve umutsuzluk duygularının oluşmasına neden olabilir.
Çözüm Yolları
Onaylanma İhtiyacı
Neden onay arayışında olduğunuzu anlamaya çalışın.
Onay almak için başkalarına başvurmadan önce bir anlığına durabilir ve kendinize “Bu konuda ben ne düşünüyorum?”, daha sonra “Bu konuda neden kendi düşünceme güvenmiyorum?” diye sormayı deneyebilirsiniz. Belki de emin olmadığınız veya emin olduğunuz ancak başkasının sizi sevmesini veya kabul etmesini istediğiniz için onay arayışındasınız. Onaylanma ihtiyacınızın arkasındaki motivasyonu anlamak bu durumu dönüştürebilmek için önemli bir adımdır.
Düşüncelerin Gücü
Birçok yönden kendimize düşmanca davranıyor olabiliriz. Özellikle kendinize karşı küçümseyici konuştuğumuzda, şüphelerimizin ve güvensizliklerimizin bizi alt etmesine izin veririz. Düşünceleriniz sizi yorduğu zaman bu düşünceleri tekrar gözden geçirmeye çalışın.
Peki düşünce kalıplarımızı daha olumlu yönde nasıl değiştirebiliriz?
Kendinize düzenli olarak aşağıdaki soruları sormayı deneyebilirsiniz:
-Bugün başıma gelen güzel olaylar, durumlar neler? Bu soruyu düzenli olarak kendinize sormak yaşadığınız olaylarda ya da durumlarda olumlu noktaları görebilmek adına beyninizi eğitmeye yardımcı olacaktır.
- “Yaşadıklarımdan neler öğrenebilirim?” Bu soru yaşadıklarınızın sizi geliştirmesine yardımcı olmak için size kapılar açacaktır. Böyle olduğu zaman da size “düşman” olan düşünceler “dost” hâline dönüşebilir.
Geçmişteki Başarılar
Kusurlarınız ve eksiklikleriniz sizi iyi hissetmek noktasında zorlayabilir. Bu kusurlar ve eksikliklerin sizi tanımlamadığını kendinize hatırlatabilirsiniz. Bu noktada geçmişteki başarılarınızı düşünmek faydalı olacaktır.
Bu başarıları düşünürken aşağıdaki sınıflandırmayı kullanabilir, bunları bir deftere not alabilirsiniz:
Başarılarınızı kendinize hatırlatırken başarılarınızın adım adım nasıl ilerlediğini, sizin ne gibi aksiyonlar aldığınızı, bu aksiyonlar sonucunda ne olduğunu bir kâğıda detaylıca not alabilirsiniz. Bu şekilde yazmak güçlü yönlerinizin farkındalığını da artıracaktır.
Durum: Bulunduğunuz durum hakkında detay verebilirsiniz.
Görev: Ne yapmanız gerekiyordu? İlgili durumda karşınızdaki zorluk neydi?
Aksiyon: Adım adım, yaptıklarınızı listeleyin.
Sonuç: Aldığınız aksiyonlar sonucunda ne oldu veya olmadı?
Bu süreci bir örnek üzerinden görelim:
Durum: Sabah saat 9:00 da Matematik sınavım vardı.
Görev: Bu sınavdan 60 üstü bir not almam gerekiyordu.
Aksiyon: Sınav anında sakindim. Sınav öncesi çıkabilecek konuları tekrar etmiş, yeterli soru çözmüştüm. Sınav anında zor sorular üzerinde fazla oyalanmadan tüm soruları hızlıca taradım ve yapabileceğim sorulara odaklandım. Sonrasında sınavı ikinci kez gözden geçirdim ve yapamadığım sorulara odaklandım.
Sonuç: Sınavdan istediğim notu elde etmeyi başardım.
Sonuç Değil, Süreç
Sonuca yaklaşmak, içinde bulunulan işin bitmesinin habercisi olduğu için keyifli olabilir; fakat sonuca çok fazla odaklanmak işi yaparken gerçekleştirdiğimiz eylemleri, yani süreci gözden kaçırmaya neden olabilir. Böyle olunca eyleme ulaşmak için yapılan işler korkutucu ve yorucu gelebilir.
Ancak gerçek şu ki, herhangi bir görevin başarılmasının arkasında bir süreç vardır. O sürecin de işin bir parçası olduğunu düşünerek süreci olabildiğince etkili bir şekilde değerlendirirseniz yakın zamanda olmak istediğiniz yerde olabilirsiniz.
Sürece Nasıl Odaklanılır?
Süreç hakkında sevdiğiniz noktaları bulmak bu aşamada oldukça önemlidir.
Adım 1: Süreç Hakkında Beğendiğiniz Bir Nokta Bulun
Sürece odaklanmanın zor olmasının en büyük nedenlerinden biri, süreçte genellikle zihninizi meşgul eden olumsuzlukların olmasıdır.
Çalışma süreci, aşağıdakiler de dâhil olmak üzere içinde birçok zor nokta barındırabilir:
-Bilgiyi okumak ve akılda tutmak için gereken yoğun konsantrasyon.
-Sınıfta veya sınavda başarılı olup olmayacağımız konusunda oluşan stres.
Peki bunu nasıl dönüştürebilirsiniz?
İlk olarak, süreçte sevdiğiniz bir kısımdan bir parça bularak başlayın.
Çalışırken, keyif alabilecek noktalar bulduğunuz birçok nokta da olabilir.
Örneğin:
-Yeni bilgiler öğrenmek,
-Bu yeni bilgiler yoluyla daha farklı alanları keşfetmek,
-Bilgileri akılda kalmasının verdiği başarma hissi,
Yaptığınız uğraşla ilgili sevdiğiniz noktaları bulmaya başlayabilirsiniz.
Adım 2: Beğendiğiniz Alana Konsantre Olun
Artık hoşunuza giden bir nokta bulduğunuza göre, mümkün olan her an, o alana konsantre olmaya başlayın. Bu noktada “Odaklanma” yazısında paylaştıklarımız sizler için faydalı olacaktır. Ayrıca Adım 3’te yazılanlar da odaklanmakta zorluk yaşadığınız zamanlar işinizi kolaylaştıracaktır.
Adım 3: Zihniniz Farklı Yerlere Kaydığında Sevdiğiniz Alanlara Geri Dönün
Zihniniz içinde bulunduğunuz süreçten çıkıp sürekli olarak sonuca odaklandığı zaman bulunmaktan keyif aldığınız anları aklınıza getirin. Bu anlar sizin dayanak noktalarınız olabilir. Sonuç hakkında endişelenmeye başladığınız zamanlar bu dayanak noktalarını aklınıza getirebilirsiniz.
Referanslar
Turmaud, D. (2021, March 30). When we don't feel good enough - psychology Today. When We Don't Feel Good Enough. Retrieved March 15, 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/blog/lifting-the-veil-trauma/202103/when-we-dont-feel-good-enough
Huijer, H. (2021, October 5). 9 ways to cope with feelings of inadequacy (and low self-esteem). Tracking Happiness. Retrieved March 15, 2022, from https://www.trackinghappiness.com/cope-with-feelings-of-inadequacy/
Rebecca. (2021, June 2). 11 insightful ways to overcome feeling inadequate. Minimalism Made Simple. Retrieved March 15, 2022, from https://www.minimalismmadesimple.com/home/feeling-inadequate/
6 ways to stop thinking you're not "Good enough". Taylor Counseling Group. (2021, November 22). Retrieved March 15, 2022, from https://taylorcounselinggroup.com/blog/6-ways-to-stop-thinking-youre-not-good-enough/
Sonnier, M. (2021, February 4). 7 things to remember when you think you're not good enough. Tiny Buddha. Retrieved March 15, 2022, from https://tinybuddha.com/blog/7-things-to-remember-when-you-think-youre-not-good-enough/
Ishak, R., & Steber, C. (2021, July 26). 17 ways to stop seeking validation from others, straight from the experts. Bustle. Retrieved March 15, 2022, from https://www.bustle.com/wellness/how-to-stop-seeking-validation-from-others-experts
Jacobson, R. (2021, February 9). How to focus on the process not the outcome • the disciplined rebel. The Disciplined Rebel. Retrieved March 15, 2022, from https://disciplinedrebel.com/how-to-focus-on-the-process-not-the-outcome/#Section_3_How_to_Focus_on_the_Process_Using_a_3-Step_Method
Uzman Psikolog Murat Karakuş