Cevabı Sende Olan Sorular

Sınav dönemi, bir köşede belli hazırlıklar yaparak geçip gitmesini beklediğimiz bir dönem. Hayat dışarıdaymış da biz içeride hayata hazırlık yapmak için sınavın bitmesi bekleyen “canlılar” gibi oluyoruz bu dönemde. Böyle olunca kendimizi bir makine gibi hissedebiliyoruz. Makineler onlara yüklenen programlar gereği verilen işleri, eğer ki teknik bir hata yoksa, şarjları bitmiyorsa yerine getirirler. Görevlerini yerine getirirken düşünmezler.  Kendimize sınava hazırlanan makineler gibi yaklaştığımız zaman dışarıdan bir gücün bizi ayarlamasını, düzenlemesini, programlamasını istiyor olma ihtimalimiz artıyor. Böyle olunca “Günde kaç soru çözmeliyim? Kaç saat çalışayım? Hangi gün hangi derse çalışayım?” şeklinde sorular sorarken buluyoruz kendimizi. Nasıl ki “2x2=?” sorusuna hemen yanıt geliyorsa “Kaç saat çalışayım?” sorusuna da o şekilde yanıt bulmak istiyoruz.

Fakat sorulardan ilkini, çarpma işlemi sorusunu kime sorarsak soralım cevabı değişmezken, ikinci soru herkesin ağzında farklı bir cevap bulabiliyor. Tam da bu noktada “Bazı soruların cevapları bizde.” diyebiliriz.

Bazı soruların cevabının bizde olduğunu hatırlamanın kendimizi bir makine gibi hissettiğimiz sınav döneminde öznelliğimizi hatırlamak olduğunu söyleyebiliriz. Başka bir deyişle sınav döneminin hayatın dışında cansız bir yerde değil; düşüncelerin, duyguların oldukça yoğun olduğu bir yerde durduğunu söyleyebiliriz.

Nedir öznelliğimizi hatırlamak?

İhtiyaçlarımızın, yapabildiklerimizin, yapamadıklarımızın, sevdiğimiz, zorlandığımız alanların kişiden kişiye değiştiğini hatırlamaktır.

Bunları hatırladığımız zaman da “Kaç saat çalışayım?” sorusu “Kaç saat çalışabilirim?” ya da “Kaç saat çalışmaya ihtiyaç duyuyorum?” şeklinde sorulara dönüşerek ihtiyaçlarımıza odaklandığımız, bir makine değil de insan olduğumuzu daha çok hatırlamaya imkân bulduğumuz sorulara dönüşebilir.

Burada “Öz düzenleme” kavramını tekrar hatırlamak önemli olacaktır.

Öz düzenlemeye ve bazı soruların cevaplarını kendimizde nasıl arayabileceğimize değindiğimiz diğer yazı için “Ayna Ayna Nasıl Program Yapacağımı Söyle Bana” başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

“Öz düzenleme, kişilerin istekleri için çabalarken düşüncelerinin, duygularının ve göstermiş oldukları eylemlerin bir araya gelmesinden oluşmaktadır.” diyebiliriz. Bu çabayı gösterirken de ihtiyaçlarımız, yapabildiklerimiz, yapamadıklarımız, sevdiklerimiz, zorlandıklarımız üzerine odaklanmak oldukça önemli bir yerde oluyor. 

“Cevabı Sende Olan Sorular” üzerine düşünürken de öz düzenlemenin aşamalarını ele alan 3 çizgiden bahsetmek soruların cevapları üzerine daha ayrıntılı bir şekilde düşünmemize yardımcı olabilir. Buna “3 Çizgi Kuralı” da diyebiliriz.

3 Çizgi Kuralı

Çizgilerden ilki bizim ihtiyaçlarımıza, yapabildiklerimize, yapamadıklarımıza odaklanarak kendimize bir plan oluşturmaktır. Bu plan bir ders çalışma programı olabileceği gibi, odaklanabilmek, motive olabilmek için oluşturduğumuz bir program da olabilir. İkinci çizgiye “eylem” çizgisi diyebiliriz. Eylem çizgisi, ilk çizgide kendimiz üzerine düşünerek aldığımız kararları hayat geçirdiğimiz çizgidir. Bu kısım planlarımızı ne ölçüde uygulayabildiğimizi fark etmek açısından önemlidir. Planlarımızı hayata geçirirken çeşitli yerlerde zorlanabiliriz, hatta hayata geçiremeyebiliriz. Tam tersine oluşturduğumuz plan tam bize göre olabilir. Bu noktada ihtiyacımız üzerine oluşturduğumuz planın bize nasıl geldiğini fark etmek üçüncü çizgiyi oluşturur. Bu çizgide oluşturduğumuz planın hangi kısımlarda istediğimiz gibi gittiğini, hangi kısımlarda istediğimiz gibi gitmediğini anlamaya çalışarak birinci çizgide oluşturduğumuz planı yeniden şekillendirebiliriz.  Bu bir son değildir.

Yeniden şekil verdiğimiz planımız da bazı açılardan istediğimiz gibi giderken bazı açılardan bizi zorlayabilir. Kısaca, “3 çizgi” Cevabı Bizde Olan Soruları yanıtlarken sürekli olarak devam eder.

Bazı soruların cevaplarının bizde olması bu soruları tek başına cevaplayacağımız anlamına gelmemektedir. Soruların öznelliğini fark etmek daha kapsamlı bir şekilde destek almamıza da yardımcı olacaktır.

Cevabı Sende Olan Soruları keşfetmek, bu sorulara cevaplar bulmak için Sınav Koçların her zaman yanında!

Kaynakça

Panadero, E., Broadbent, J., Boud, D., & Lodge, J. M. (2019). Using formative assessment to influence self-and co-regulated learning: the role of evaluative judgement. European Journal of Psychology of Education, 34(3), 535-557.

Zimmerman, B. J., & Kitsantas, A. (1997). Developmental phases in self-regulation: Shifting from process goals to outcome goals. Journal of educational psychology, 89(1), 29.

Uzman Psikolojik Danışman Ayşegül Küçüknane